top of page
  • Foto van schrijverMichel
    • 2 mei 2021
    • 7 minuten om te lezen

Wildkamperen vs. bivakkeren. En waar mag het?


De juiste terminologie gebruiken is altijd handig als je het met anderen over een bepaald onderwerp hebt. Eentje dat vaak voor verwarring zorgt is de term "wildkamperen". Deze term wordt te pas en te onpas gebruikt om alle soorten overnachtingen in de vrije natuur te omschrijven. Maar klopt dat wel? Wat is bivakkeren dan? Ik wil er het fijne van weten!


Inhoud van dit artikel:

Definities ontleedt

De definities in de onlineversie van het Van Dale woordenboek brengen me alvast geen stap verder:

  • Wildkamperen: kamperen in de vrije natuur, niet op een camping

  • Bivakkeren: ergens tijdelijk verblijven

Volgens deze definities kunnen we stellen dat ze eigenlijk allebei ongeveer hetzelfde betekenen, namelijk ergens verblijven. Bivakkeren kan volgens deze definitie zelfs op een camping. Einde discussie dus?


Ik probeer het toch nog ergens anders, de onlineversie van het Franse woordenboek Larousse:

  • Camping sauvage: camping qui se pratique en dehors des terrains autorisés. (vertaling: camping die beoefent wordt buiten de toegelaten [kampeer]terreinen).

  • Bivouac: campement temporaire des troupes en plein air; lieu de campement, campement léger que les alpinistes installent en montagne pour passer la nuit, campement transitoire en plein air, sans tente ni abri. (vertaling: tijdelijk kampement voor troepen in open lucht; kamplocatie, licht kampement dat alpinisten installeren in de bergen om er de nacht door te brengen, voorlopig kampement in open lucht zonder tent of beschutting).


Hoewel dit al ietsje duidelijker is, is dit toch nog onvoldoende om met zekerheid te kunnen zeggen waar het om draait. Een interessant artikel dat verscheen in het Oostenrijkse juridische tijdschrift Zeitschrift für Verkehrsrecht specifieert op pagina 232 (vertaald):

  • Kamperen: Betekent ... "het overnachten in tenten met een minimum verblijfsduur, ... voor een periode van minstens 24 uren. Het verblijven in een tent tijdens de dag ... valt onder de term 'kamperen'. "

  • Bivakkeren: Betekent ... "het overnachten in de vrije natuur, maar ook in tenten of hutten door soldaten of alpinisten. In alpiene zin omvat het begrip 'bivak' zowel een geïmproviseerd of spartaans ingericht maar ook overdekt onderkomen als de handeling van het overnachten in de vrije natuur. "


Echter wordt bivakkeren in datzelfde artikel ook gelijkgesteld aan kamperen als het gaat over verblijven in een onderkomen zoals een tent of hut, terwijl het overnachten in een bivakzak (bivi) zou vallen onder 'lagern' (vertaald: legeren) en dus het dichtst aansluit bij de definitie van het bivakkeren. Maar dat is de juridische uitleg die specifiek is voor Oostenrijk.


De Zwitserse Alpenclub SAC stelt dat bivakkeren in open lucht gebeurt, zonder tent en eventueel in een iglo of sneeuwgrot als noodonderkomen. (Wild)kamperen gebeurt in een tent buiten daartoe voorziene kampeerterreinen. In Frankrijk valt overnachten in een lichte tent evenwel ook onder de term bivakkeren. In België valt verblijven op een bivakzone niet onder dezelfde regelgeving als kamperen (op een camping).

Lees en respecteer de regels!

Wat is het nu?

Op basis van het voorgaande kan ik geen heldere en ondubbelzinnige conclusie trekken. Per land varieert de definitie wel wat, maar onder hikers valt meestal wel volgende consensus te bereiken: (Wild)kamperen is over het algemeen het overnachten in een onderkomen buiten voorziene kampeerterreinen en meestal voor een periode langer dan 24 uur. Bivakkeren kan, afhankelijk van land tot land, in een bivakzak of kleine/lichte tent en dat voor een zeer korte duur, m.a.w. van zonsondergang tot -opgang.


Voor een trektocht waarbij je slechts voor één nacht de tent opslaat op een bepaalde plek verkies ik ook de term bivakkeren boven (wild)kamperen. De nadruk ligt tijdens een trektocht immers niet op het kamperen, maar op het wandelen. Overnachten is slechts een middel om de nacht door te komen en de volgende dag met voldoende energie verder te kunnen trekken. Je slaapplaats is dan ook maar van tijdelijke aard. Maar wat ik verkies is natuurlijk ondergeschikt aan de realiteit van de wet. De vele nuances in de betekenis van het woord zijn van belang als het erom gaat te weten wat wel en wat niet mag en om problemen met lokale autoriteiten te voorkomen. De regelgeving verschilt immers per land, per regio of per provincie. Heel vaak wordt eigenlijk enkel een noodbivak gedoogd en ook enkel in de strikte zin van het woord. Maar dat is dan weer voor interpretatie vatbaar.


Leave No Trace

Dan nog dit. Als we willen blijven kamperen en bivakkeren zoals voorheen, is het belangrijk dat iedereen enkele fundamentele basisregels respecteert. De website van de 'Leave No Trace'-organisatie heeft een lijst van zeven principes opgesteld die gehanteerd kunnen worden om je impact op de natuur zo klein mogelijk te houden:

  1. Bereid je goed voor,

  2. Reis en kampeer op duurzame ondergrond,

  3. Neem je afval mee,

  4. Laat alles liggen dat je in de natuur vindt,

  5. Hou de impact van kampvuren zo klein mogelijk (beter nog: geen kampvuur!),

  6. Respecteer de fauna,

  7. Hou rekening met anderen.


Kampvuur

Mijn mening

Ik pas mijn trektochten niet graag aan aan de beschikbare kampeerterreinen of bivakzones die ik onderweg tegenkom, maar ik maak er wel gebruik van als ik ze ter beschikking heb in de nabije omgeving van mijn dagdoel.


Als ik geen gebruik kan maken van bivakzones, dan vraag ik aan bewoners of ik bij hen in de tuin kan staan, kijk ik op WTMG of opteer in het extreme geval voor een bivak in de natuur. Dit laatste is strafbaar en doe ik dus geheel op eigen risisco.


Op de meeste bivakzones is er een plaats voorzien waar je een kampvuur kan maken, maar daar waar dat niet zo is, respecteer ik dit ook en maak geen vuur. Dat wil ook zeggen dat wanneer ik in de vrije natuur bivakkeer, dus buiten de bivakzones, ik ook geen kampvuur maak. Hoe verlokkelijk het ook mag zijn! Verder zie ik erop toe dat ik de plek zo achterlaat zoals ik hem aangetroffen heb: proper. Het enige dat je misschien nog ziet is de droge plek op natte bladeren of gras.


Regelgeving per land

Hieronder zet ik een paar van de voornaamste wandelregio's in Europa en de regels kort op een rijtje:


België

Zowel wildkamperen als bivakkeren zijn niet toegestaan, tenzij op daartoe voorziene bivak- en/of paalkampeerplaatsen. Een kaart van alle bivakzones in België vind je hier. Op bivakzone.be vind je achtergrondinfo over de bivakzones voor als je weer te weten wilt komen over hun geschiedenis. Sinds de coronacrisis is er ook Welcome To My Garden waar je bij mensen thuis in de tuin mag overnachten met je tent. Sinds 2023 is WTMG betalend.


Nederland

Niet toegestaan tenzij op daartoe voorziene bivak- en/of paalkampeerplaatsen. Alle officiële paalkampeerplaatsen die beheerd worden door Staatsbosheer werden tijdens de eerste coronagolf gesloten en gingen daarna ook niet meer open door overlast veroorzaakt door mensen die niet goed begrepen hebben waarvoor een paalkampeerplaats echt dient. Je kan terecht op deze site voor een overzicht van locaties waar je wel nog terecht kan: https://www.wild-kamperen.nl/category/wildkampeerlocaties. Hierbij gaat het meestal op privé-initiatieven.


Frankrijk

Toegestaan overal waar het niet specifiek verboden is, namelijk aan een strand, in een beschermd natuurgebied, bij geklasseerde (historische) sites, stads- of dorpscentra en binnen een straal van 200 meter rond een waterwingebied.

In deze nationale parken moet je rekening houden met bepaalde beperkingen: Vanoise, Écrins, Mercantour, Pyreneëen en Cevennen. Over het algemeen mag je hier bivakkeren in maximaal een kleine tent waarin je niet kan rechtop staan, het terrein waarop je bivakkeert niet aanpassen (bvb stenen verplaatsen), geen vuur maken, er enkel verblijven tussen 19 uur 's avonds en 9 uur 's morgens en moet je meestal op een uur wandelafstand van de parkgrenzen blijven. In andere nationale parken zoals dat van Port-Cros of de Calanques is elke vorm van kamperen en bivakkeren verboden.

Boetes voor wildkamperen kunnen oplopen tot €1500.


Zwitserland

In de bergen boven de boomgrens bestaat er geen verbod zolang je niet gaat kamperen in natuurreservaten, bosranden of andere gevoelige gebieden. Over het algemeen wordt ook verwacht om niet te dicht bij berghutten te kamperen, tenzij dat zo bepaald is en gevraagd wordt. Lokaal kunnen er andere regels gelden, dus informeer te steeds. Weet dat alle vormen van overnachten in open lucht in de gemeente Zermatt (Matterhorn) verboden zijn en staan er zware boetes (€4500+) op overtredingen. Een gedeeltelijke lijst met plaatsen (per kanton) waar je niet mag overnachten vind je hier: http://www.alternatives-wandern.ch/biwak/biwakverbote.htm


Oostenrijk

In Oostenrijks bossen is elke vorm van kamperen en bivakkeren verboden. Boven de boomgrens mag je over het algemeen wel, al verschillen de regels daaromtrent per regio. In de bondsstaten Burgenland en Niederösterreich is het verboden. Noodbivaks zijn toegelaten in Kärnten en Tirol. Maar de regels zijn hier voor interpretatie vatbaar, want een noodbivak omvat ook het plaatsen van een tent bij het vallen der duisternis. Echter als je eerder al van plan was om op een bepaalde locatie te slapen, dan valt dit onder het verbod. De bondsstaten die (wild)kamperen en bivakkeren wel toelaten zijn Oberösterreich, Salzburg (aparte regels voor groepen), Steiermark (niet op weidelanden) en Vorarlberg.


Duitsland

Per bondsstaat zijn de regels echter anders. In de bondsstaten Beieren, Berlijn, Bremen (niet op velden), Hamburg, Hessen, Noordrijn-Westfalen en Rijnland-Palts is het overnachten niet uitdrukkelijk verboden. Alle andere bondsstaten hebben wel zo'n verbod. In het bos en in natuurreservaten mag je over het algemeen niet overnachten in heel Duitsland.


Gratis bivakzones aanbieden zit in Duitsland nog niet ingebakken. Zo kan je bijvoorbeeld in de Eifel wel terecht op bivakzones, maar moet je deze op voorhand reserveren en betalen. In Duitsland heeft elke bondsstaat zijn eigen regels en boetebedragen, maar de boetes kunnen tot €5.000 gaan.


Noorwegen

In heel Noorwegen mag je (wild)kamperen of bivakkeren zolang je niet op landbouwgrond of in jonge bossen gaat overnachten. Ook moet je minstens 150 meter van het dichtstbijzijnde huis wegblijven. In theorie mag je twee nachten op hetzelfde stuk grond verblijven zonder toestemming van de eigenaar. In afgelegen gebieden kan dat langer. Het spreekt voor zich dat je de regels rond 'Leave No Trace' respecteert (zie eerder in dit artikel).


Zweden

Zweden hanteert net als Noorwegen het Allemansretten, waarbij iedereen het recht heeft om te gaan en staan waar hij wil. Uiteraard respecteer je ook de geldende regels in bepaalde delen van het land en de 'Leave No Trace'-principes.


Schotland

In Schotland mag je langer dan één nacht op dezelfde plaats verblijven, tot maximaal 3 nachten, maar word je geacht de 'Leave No Trace'-principes te volgen. De enige plaats waar overnachtingen niet zomaar toegestaan worden is in Loch Lomond & Trossachs National Park. Neem de Scottish Outdoor Access Code door alvorens je op weg te begeven.


 

Vond je dit artikel nuttig? Laat dan hieronder een commentaar achter en/of klik op het hartje helemaal onderaan rechts om te liken!



Interesse in meer Tips & Tricks? Klik dan op de gloeilamp hiernaast om alle artikels te lezen.



 

Bronnen & Interessante links :
2.356 weergaven0 opmerkingen

Wil je ook mee gaan wandelen? Of liever een bivaktocht meemaken? Misschien je kennis verruimen? Een trektocht leren plannen? Ultimate Hiking biedt een waaier aan activiteiten.

bottom of page